Peyzaj, bize yeni bir kavrammış gibi gelse de aslında binlerce yıldır uygulanan bir şeydir. Romalılar ve Mayalar için peyzaj estetik ve keyifle demekti; diğer kültürlerse mahsul yetiştirerek modern tarım tekniklerini geliştirdiler. İnsan olarak hep doğaya düşkün olduk. Etrafınızın en güzel, en hoş bitkilerle çevrili olduğunu ve onları kendiniz yetiştirip ellerinizle baktığınızı bir düşünsenize. Daha ötesi var mıdır?
Günümüzde peyzaj, ticaretten mağazacılığa, konuk ağırlamadan sanayiye, sağlığa, eğitime, kentsel ve konutsal alanlara kadar tüm sektörler için önemli. Flemenkçe’den gelen “peyzaj” sözcüğü, bir dış mekânın görsel resmini ifade eder. Dolayısıyla da peyzajın belirli işlevleri yerine getirmenin, cazip manzaralar ve kokularla ziyaretçileri çekmenin yanı sıra, uygulandığı alana doğanın güzelliğini kazandırması gerekmektedir.
Peyzajın ne olduğunu, neden gerekli olduğunu ve insanlara ve gezegene nasıl fayda sağladığını anlamak istiyorsanız, doğru yerdesiniz. Yararlı peyzaj ipuçları için yazıyı sonuna kadar okuyun!
Peyzaj, bir binanın veya mülkün bitişiğindeki bir dış mekânı tasarlama, bu tasarımı uygulama ve bakımını yapma sürecidir. Hem estetik hem işlevsel amaçlarla yapılır ve iyi tasarlanmış bir peyzaj, her iki unsuru da kusursuzca bir araya getirerek, ziyaretçi çekmeye, daha da önemlisi, ziyaretçilerin işletmenizle veya evinizle etkileşmelerine yardımcı olur. Peyzaj daha ziyade mülkün dışındaki görsel öğeleri kapsamakla beraber, iç mekân peyzajı da mümkündür ve bu uygulama, görsel ve sağlıkla ilgili yararlarından dolayı giderek yaygınlaşmaktadır.
Bahçecilik, bitkisel peyzaj elemanlarının uygulanması ve bakımlarının yapılmasıdır ki bu da peyzajın olmazsa olmaz kısımlarından biri olmakla birlikte, peyzajın bundan ibaret olduğu düşünülmemelidir. Peyzaj, bitkiler âlemiyle ve görsel öğelerle bitmez, yapısal peyzaj elemanlarını -kaldırımlar, sandalyeler ve çeşmeler gibi insan eliyle yapılmış öğeleri- bitkisel peyzaj öğeleriyle -çiçekler, çim, çalılar ve ağaçlar- birleştirerek, hem dış hem iç mekânların işlevselliğini artırır. Dahası, uygulanan peyzajın bakımının etkin bir biçimde yapılabilmesi için sulama, drenaj ve diğer gizli özelliklerin de tamamı peyzaj tasarımı sürecine dahil edilir.
Evinizin ve bahçenizin renkleri ve tarzı sahibinin kişiliğini yansıtırken, profesyonel bir peyzaj, işlevi ve estetiği vasıtasıyla işletmenin marka imajını ve değerlerini yansıtmalıdır. Bu, yalnız ilkbahar aylarıyla da sınırlı değildir. Bir peyzaj tasarlarken hangi bitkilerin hangi mevsimde açacağını göz önünde bulundurarak seçim yapmak gerekir. Rengârenk kış meyveleri ve muhteşem renkli sonbahar yaprakları bu mevsimde ortaya çıkan gri gökyüzünü bastıran peyzaj unsurlarıdır.
Peyzajın yalnızca ticari mülklere özgü olmayıp tüm sektörlerde yeri olduğunu da vurgulamak gerekir. Çatı bahçeleri ve dikey bahçeler her alışveriş merkezine, konut bölgesine ya da köprü ve otoyol gibi kentsel yapılara değer katacak unsurlardır. Otoyollarda hydroseeding yöntemi kullanarak çok geniş sahalar güvenle ve hızlı şekilde yemyeşil bir hale getirilebilir ve böylece otoyol kullanıcılarına keyifli bir seyahat imkanı sunulur. Hastanelerde uygulanan peyzaj, hastaların iyileşme süresini etkilerken, alışveriş merkezi peyzajı, söz konusu işletmenin gelirini bile artırabilir.
Sektörlere özel peyzaj bilgileri edinmek için:
Araziyi anlayıp gerekli değişiklikleri yapmak için telefon uygulamaları veya eskizler aracılığıyla peyzaj tasarımı yapılabilir. Peyzaj şirketinin hangi bitkilerin ve hangi yapısal peyzaj elemanlarının kullanıma daha uygun olacağını belirleyebilmesi için, arazinin içinde bulunduğu mikroklimayı ve toprak türü, bölgedeki en yüksek ve en düşük sıcaklıklar ve düşen yağmur miktarı gibi çevresel faktörleri anlaması esastır.
Daha sonra uygulama aşamasına geçilebilir. Toprak uygulamaya hazırlanır, yapısal peyzaj elemanları inşa edilir, arkasından bitkisel peyzaj elemanları dikilir. Uygulama yapıldıktan sonra, peyzajın taze ve çekici görünmeye devam etmesi için, düzenli olarak bakımı yapılmalı, kırık dallar gibi tehlikeli unsurlar ortadan kaldırılmalı ve bitkiler zararlılardan ve hastalıklardan uzak tutulmalıdır.
Peyzajın iş insanları, tüketiciler ve ev sahipleri açısından yararları saymakla bitmez. Evet, güzellik biraz da bakan kişiyle alakalıdır, ancak içinden rengârenk yapraklar ve çiçekler fışkıran yemyeşil bir alana hayran olmayacak kişi de yoktur. İyi tasarlanmış bir peyzaj, ziyaretçiyi kendine çektikten sonra, orada kalıp huzurla vakit geçirmesini veya interaktif alanlarda oyalanmasını sağlayacak şekilde etkileşime sokar.
Peyzaj, doğanın tüm avantajlarını kentsel dönüşüm alanları, alışveriş kompleksleri ve otoyollar gibi en beklenmedik yerlere taşır. Bu avantajların arasında havadaki karbon dioksit oranını düşürüp oksijen oranını artırmak, havadaki toksinleri ve parçacıkları temizlemek ve içme suyunu da kirleten toprak erozyonunun önüne geçmek bulunur.
Peyzajın tüm faydası çevreyle sınırlı değildir; gündelik hayatlarımız üzerinde de çok olumlu etkileri vardır. Bitkilerin ve çalıların dinlendirici yeşili, huzur ve sakinlik hissi vererek kaygıyı azaltabilir; tansiyonu bile düşürerek hastanelerdeki hastaların, manzaraya veya doğal bir çevreye erişimi olmayan hastalara nazaran daha hızlı iyileşmesine yardımcı olabilir.
Bakımı iyi yapılan bir peyzaj, ayrıntılara gösterilen özeni, mülk sahiplerinin taşıdığı hassasiyetleri ve çevre duyarlılığını yansıtarak işletmenin tanıtımını yapmaya olumlu katkıda bulunabilir. Bu, özellikle sürdürülebilir peyzajlar söz konusu olduğunda geçerlidir, çünkü modern dünyada yaşanan çevre yıkımı düşünüldüğünde çevre dostu olduğunuz mesajını vermek son derece önemlidir. Peyzaj aracılığıyla sürdürülebilirlikten yana olmak, bir işletmenin hem çevreyle ilgili kaygılara sahip olduğunu hem de etrafa daha fazla zarar vermemek için iklim değişikliğiyle mücadeleye aktif olarak katıldığını gösterir.
Ev sahipleri için iyi bir peyzaj, yalnız evi güzelleştirip komşuları kendine hayran bırakmakla kalmaz, mülkün değerini %15 oranında artırabilir!
Farklı peyzaj tarzlarının farklı özellikleri vardır. Örneğin Zen bahçeleri huzur bulmak için harikayken, Akdeniz bahçeleri genellikle daha doğal ve vahşi bir güzelliğe sahiptir. İngiliz bahçeleri resmi peyzaja harika birer örnek oluştururken, daha az su kullanan ve daha az bakım gerektiren sürdürülebilir peyzajlar çevre için en iyisidir. Farklı tarzların karışımı kullanılarak, bina ile çevresi, yüzde yüz uyumlu olmayan değişik bir stille de bir araya getirilebilir.
Peyzajın üç aşaması vardır: Tasarım, uygulama ve bakım. Tasarıma sıfırdan başlayıp uygulama sırasında tasarımı gerçeğe dönüştürebileceğiniz gibi, mevcut bir peyzajın bakımını yapıyor da olabilirsiniz. Bu aşamaların her biri daha sürdürülebilir hale getirilebilir. Bu konuya biraz sonra daha ayrıntılı olarak değineceğiz.
Peyzaj Tasarımı
Peyzaj tasarımı, peyzaj sürecinin fikir aşamasıdır. Bu aşamada proje sahibi ile peyzaj şirketi, belli bir bölge ve mikroklima için, projenin gereklilikleriyle peyzajcıların kabiliyetlerini örtüştürmeye çalışır. İşlev ile estetik bir araya getirilerek elle veya dijital olarak bir proje çizilir. Bunun amacı da projenin kapsamını tam olarak anlamak ve yapısal ve bitkisel peyzaj elemanlarının uygulama aşamasından önce hazır edilmesini sağlamaktır.
İşlevsel bir peyzajın ziyaretçilerin kullanım ve erişim kolaylığı açısından önemli olduğunu, estetik peyzajın ise daha fazla ziyaretçi çekeceğini unutmamak gerekir. İyi tasarlanmış bir peyzaj yıl boyu kusursuz görünür. Bunun için yapraklardaki, çiçeklerdeki ve dallardaki doku, renk, çizgi ve biçim özellikleri, dört mevsim boyunca iyi harmanlanmalıdır.
Peyzajın odağında çeşme veya süs havuzu gibi yapısal bir peyzaj elemanı olabileceği gibi, arka plandaki bir dağ, bir anıt veya büyük bir bina gibi mevcut özellikleri vurgulayan bir tasarım da yapılabilir.
Hangi yöntemi seçerseniz seçin, peyzaj tasarımında ileriki aşamaları takip edebilmek için bir proje hazırlamak şarttır. Bakım sürecinde gerekli değişiklikler yapılabileceği için, baştan her şeyi mükemmel yapmak konusunda çok endişe etmenize gerek yoktur.
Peyzaj uygulaması, binanın inşaatı veya yeniden düzenlenmesi sırasında peyzaj projesinin hayata geçirilmesini kapsar.
Tasarımın bir parçası olduğu takdirde, peyzajınızın dikey bahçe veya çatı bahçesi gibi öğelerini inşaat sırasında yapmak daha kolay olur. Mevcut yapılara bu tür özellikler eklemek imkânsız olmamakla beraber çok daha zordur. Uygulama aşamasında, arazi planlanan değişikliklere ve dikilecek bitkilere hazırlandıkça, farklı alanlara bölündükçe ve gerekli malzemeler getirildikçe, peyzaj tasarımı yavaş yavaş ayağa kalkmaya başlar. Toprak altındaki drenaj ve sulama sistemlerinden başlayıp odak noktalarına doğru ilerleyerek yapısal peyzaj elemanları yerleştirilir. Peyzaj ortaya çıkmaya başladıktan sonra ağaçlar dikilebilir, yürüme yolları, pergolalar ve çim alanlar hazırlanabilir. Ufak çalılar ve çiçekler, oturma alanları gibi yapısal elemanlar yerini buldukça ekilebilir.
Peyzaj Bakımı
Adından da anlaşıldığı gibi, peyzaj bakımı, tasarlanıp uygulanmış olan peyzajınızın bakım süreçlerini içerir. İlk akla gelen bakım ihtiyaçları, bitki ve ağaçların her zaman taze ve hoş görünmesi ve işletmenizin veya evinizin görünümüne katkıda bulunması için düzenli olarak budanması gibi bitkisel peyzaj elemanlarıyla alakalı ihtiyaçlardır. Ancak yapısal peyzaj elemanlarının da bakıma ihtiyacı vardır.
Kışın kardan sonra yollarda kumlama veya tuzlama yapmak veya kaygan taş ve seramik yüzeylerden yosunları temizlemek, çürümemeleri için verandalara, kafeslere ve pergolalara bakmak, mekanizmaların çalıştığından ve su canlılarının sağlıklı olduğundan emin olmak için su elemanlarını kontrol etmek, sulama sistemlerinin su sızdırmadığından ve bitkilerin ve genel olarak çevrenin ihtiyaçlarına uygun performans gösterdiğinden emin olmak gerekir.
Bunlara ek olarak, zaman zaman olumsuz hava koşullarının arazi üzerindeki etkileri nedeniyle acil bakım ihtiyaçları da olacaktır. Kimi zaman kuvvetli rüzgâr veya yağış sel baskınlarına, ağaçların yerinden sökülmesine, dalların kırılmasına ve diğer ahşap yapıların eğrilip çökmesine neden olabilir. Bu gibi durumlar tasarım aşamasında büyük oranda engellenebilir. Bazı öğelerin yerleri ve seçilen malzemeler olumsuz hava koşulları göz önünde bulundurularak belirlenir. Şiddetli fırtına ve yıldırım gibi hava olayları her zaman öngörülemez ve engellenemez olsa da, ziyaretçilerinizin emniyeti açısından peyzaj elemanlarınızın bakımı düzenli olarak yapılmalıdır.
Peyzaj bakımı, aşağıdakiler de dahil olmak üzere pek çok kalem içerir:
Basitçe söylemek gerekirse, evet, peyzaj sürdürülebilirdir çünkü herhangi bir yere, herhangi bir sektörün parçası olarak yeşilliği yeniden kazandırmak çevre için iyi bir şeydir. Gel gelelim, bir peyzajı daha da sürdürülebilir bir biçimde tasarlamanın, uygulamanın ve bakımını yapmanın birçok yolu vardır. Bunlar gezegene fayda sağladığı gibi, süreçte yapılması gereken bakım işlerini de azaltarak size zaman, para ve emekten tasarruf ettirir.
Gübreleme ve zararlılarla mücadele ihtiyacını azaltmak için bölgeye özgü bitkiler seçmekten, biyoçeşitliliği teşvik etmek ve sulama maliyetlerini kısmak için çim alanları minimumda tutmaya kadar sürdürülebilir peyzaj tasarlamanın pek çok yolu vardır. Ayrıca mevsimlik çiçekler yerine çok yıllık çiçekler dikmek de bakım maliyetlerinden tasarruf ettirmenin yanı sıra, toprağın işlenip bünyesindeki karbon dioksitin atmosfere salınmasının da önüne geçer.
Peyzajınızı uygularken, elle sulama yapmak yerine otomatik sulama sistemleri kurmak size bir hayli zaman ve daha da önemlisi epey su tasarruf ettirir. Çünkü bu sistemler bitkilerin ihtiyaçlarına ve düşen yağmur miktarına göre programlanarak su israf edilmesini engeller. Hem yapısal hem bitkisel peyzaj malzemelerini yerelden temin ederek, hatta geri dönüştürülmüş veya yeniden kullanılacak malzemeler seçerek, hem nakliye kaynaklı hava kirliliğinin önüne geçebilir hem de yeni üretim süreçlerindeki enerji sarfiyatından kaçınabiliriz.
Bunlara ek olarak, sürdürülebilir donanımlar kullanabiliriz. Peyzajın bakımını yaparken, güneş enerjisiyle çalışan veya şarj olan çim biçici veya kenar düzeltici elektronik araç gereçler kullanabiliriz. Çim alanları havalandırmak, yağmur suyunun toprağa daha iyi nüfuz etmesini sağladığından, sulama ihtiyacını ve dolayısıyla masraflarını azaltır. Organik gübre ve malç kullanmak da zararlı kimyasalların toprağa ve oradan su kaynaklarına karışmasının önüne geçer.
Sürdürülebilir bir peyzaj tasarlamakla ilgili daha fazla bilgi için burayı tıklayın; bir peyzajın bakımını sürdürülebilir yollarla yapmakla ilgili daha fazla bilgi için, burayı tıklayın.
Peyzaj, bahçeciliğe dair pek çok öğe içerdiğinden, esasında herkes yapabilir. Ancak bazı peyzaj alanları vardır ki, tasarım, uygulama ve bakım aşamalarında özel donanım, uzman dikkati ve deneyimli profesyonellerin müdahalesini gerektirir.
Farklı görevlere verilen pek çok farklı isim olduğundan (Peyzaj Yüklenicisi, Peyzaj Mimarı, Peyzaj Tasarımcısı, vb.), peyzajcılar arasındaki farkları ayırt edebilmek de önemlidir. Gerçi büyük bir peyzaj şirketinde genellikle farklı uzmanlardan oluşan karma bir ekip olacaktır.
Peyzaj yüklenicileri genellikle yapısal ve bitkisel peyzaj elemanlarını uygulamaktan drenaj ve sulama sistemlerinin kurulumu ve aydınlatma gibi teknik konulara kadar aşağı yukarı her şeyle uğraşırlar. Peyzaj mimarları, bu teknik konuların tamamına hâkim, uzmanlık eğitimli mühendislerdir, ancak her zaman bitkiler âlemiyle veya mikroklimaya uygun bitki seçimiyle ilgili bilgiye sahip değillerdir. İşte burada, bitki türleri hakkında geniş bilgiye ve çekici ve ilginç yeşil alanlar tasarlama becerisine sahip peyzaj tasarımcıları devreye girer.
Bir peyzaj şirketinde bu pozisyonların tamamı dolu olmak zorunda olduğundan, şirketler, teknik konuları tasarlama, uygulama ve bakımını yapma kabiliyetine sahip oldukları kadar, toprağı hazırlama, bitkilerin, fıskiyelerin ve süs havuzlarının bakımını yapma kabiliyetine de sahiptirler.
Doğru peyzaj şirketini seçmekle ilgili daha fazla bilgi almak için, blog yazımıza göz atabilirsiniz.
Peyzaj projelerinin maliyetini belirleyen çok fazla etken olduğundan, maliyetler hakkında ezbere fikir yürütmek çok zordur. En başta peyzaj alanının büyüklüğü, kullanılacak yapısal ve bitkisel peyzaj elemanlarının sayısını ve alandan tam olarak yararlanabilmek için ne boyutta olmaları gerektiğini belirler.
Söz konusu yapısal peyzaj elemanlarının malzemeleri de peyzaj projesinin maliyetini belirleyen etkenlerdendir. Toprak saksılar mı kullanmalısınız, yoksa daha hafif olan plastik saksılar mı? Ahşap veranda mı, taş mı? Bir peyzaj tasarlarken dikkate alınacak çok fazla değişken olsa da, sektörde bu gibi konularda size yol gösterecek pek çok uzman peyzaj şirketi olduğundan, endişeye mahal yoktur.
Arazinin peyzaj uygulamasından önceki durumu da maliyeti etkileyen faktörlerdendir. Çıplak veya sıkıştırılmış toprak arazinin kazılması ve toprağa besin eklenmesi gerekir. Ayrıca, arazide bölgeye özgü olmayan bitkiler kullanılacaksa, toprağın buna göre hazırlanması ve sonrasında bakımının ona göre yapılması gerekeceğinden, ilave maliyetler çıkacaktır. Bitkilerin alışık oldukları ortamın dışında sağlıklı bir biçimde yetiştirilebilmesi her zaman ilave masraf demektir.
Tüm bunlar, hem çevreye hem de bütçenize yararı dokunan bir seçenek olarak sürdürülebilir peyzajı giderek daha cazip hale getirir. Sürdürülebilir peyzajla ilgili tavsiyeler için ilgili blog yazımıza göz atabilirsiniz.
Artık peyzajın ne olduğunu, çevreye, mülkünüze ve ruh sağlığınıza nasıl katkılarda bulunduğunu biliyor ve işe neresinden başlayacağınızı merak ediyorsunuz! Neyse ki bu çok basit.
Kaynak merkezimizden konuyla ilgili çeşitli ipuçları edinebileceğiniz gibi, blog yazılarımızı karıştırarak veya pratik YouTube videolarımıza göz atarak da tasarlamak ve uygulamak istediğiniz peyzajı gözünüzde biraz daha iyi canlandırabilirsiniz.
Hazır olduğunuzda peyzajınızın tüm gereksinimlerini listeleyerek bir peyzaj şirketine başvurmalısınız. Böylece yanlış anlaşmaların önüne geçmiş ve hayalinizdeki peyzaja biraz daha yaklaşmış olursunuz. Peyzaj şirketleri konusunda araştırmanızı yapmaktan çekinmeyin. Bir peyzaj şirketinin sizin için doğru şirket olmasını sağlayan pek çok faktör vardır. Bu konuda kullanışlı bir blog yazımız da bulunuyor.
Çimden mümkün olduğunca kaçının:
Çim alanların düzgün görünmeye devam etmesini sağlamak çok fazla bakım ve çok fazla su gerektirdiğinden, mümkün olduğunda çim yerine yer örtücü başka bitkiler kullanmak tercih sebebidir. Çim alanınız varsa, grasscycling (biçilen çimleri alanda bırakarak yeniden çimlenmeyi ve gübreye dönüşmesini sağlamak) yöntemini kullanarak ve yazın mümkün olduğunca ellemeyerek süreci daha sürdürülebilir bir biçimde yönetebilirsiniz.
Mikroklimanızın ve peyzajınızın bazı öğelere maruziyetinin farkında olun:
Toprak türünden hangi bölgelerin güneş ve rüzgâr aldığına, hangi bölgelerde yağmur suyu biriktiğine kadar farkındalığınız ne kadar fazla olursa, bitkilerinizin ihtiyaçlarına uygun bir tasarım yapma ihtimaliniz de o kadar yüksek olur.
Bölgeye özgü, kuraklığa dayanıklı bitkiler seçin:
Xeriscaping (kuru peyzaj) olarak bilinen bu yöntem, gübre ve zararlılarla mücadele ihtiyacını bir hayli azaltır. Bunların yanı sıra, sulama ve atmosfere karbon dioksit salınmasına neden olan toprağa müdahale ihtiyacı da azalır.
Eğimlerden kurtulun
Eğimli araziler, özellikle de sonradan doldurulmuş ise, peyzaj bakımını zorlaştırır. Ayrıca sel suyunun fazla birikmesine ve toprak erozyonuna neden olur ki bunların her ikisi de su kaynaklarının sağlığı açısından sakıncalıdır. Arazideki eğimden kurtulmak mümkün değilse, derin köklü ağaçlar dikebilir veya toprağı mümkün olduğunca az tahrip etmek için hydroseeding yöntemini kullanabilirsiniz.
Yapısal ve bitkisel peyzaj elemanlarından yararlanın:
Gerçekçi olmak gerekirse, peyzajınızda işlevsellikle estetiği bir araya getirebilmek için bunların her ikisine de ihtiyacınız vardır. Bunlardan birinin çok öne çıkması görsel çekiciliği ve işlevselliği azaltır.
Bitkileri su ihtiyaçlarına göre gruplayın:
Hydrozoning adı verilen bu yöntem, bitkilerin su ihtiyaçlarına göre gruplanmasını gerektirir. Bu, belli bir bölümdeki tüm bitkilerin ihtiyaç duyduğu sulama miktarı ve sıklığının aynı olmasını sağladığından, su israfını azaltır.
Deneyimli bir peyzaj şirketinden destek alın:
Uçsuz bucaksız bir konu olan peyzaj, tasarım, uygulama ve bakım aşamalarında pek çok farklı konunun dikkate alınmasını gerektirir. Bunun sizi aştığını düşünüyorsanız veya işleri takip etmekte zorlanıyorsanız, deneyimli bir peyzaj şirketinden destek alabilirsiniz.
Karaoğlu Peyzaj olarak, işletmenizi veya evinizi iyileştirmenin bir numaralı yolunun peyzajdan geçtiğine inanıyoruz. Ziyaretçilerinizin ilk gördüğü şey peyzaj olduğuna göre, peyzajınızı biraz daha geliştirmeye ne dersiniz? Peyzajınızı, sürdürülebilirliği hiç aklımızdan çıkarmadan tasarlıyor, uyguluyor ve bakımını yapıyoruz. Peyzaj konusunda desteğe ihtiyacınız varsa, keşif randevunuzu alabilir veya bilgilendirici sayfalarımıza göz atabilirsiniz.